Internetgebruikers betalen een hoge prijs voor gratis apps en websites . De overheid slaagt er momenteel onvoldoende in om de risico’s van online tracking te beperken. Dat is de conclusie van het vandaag gepubliceerde rapport ‘De prijs van gratis internet’ . Daarin roept het Rathenau Instituut de Tweede Kamer op om met het trackingbeleid een andere weg in te slaan.
Het rapport 
laat zien dat het volgen van het online gedrag van mensen negatief kan uitpakken voor hun privacy, autonomie, veiligheid, gelijke behandeling en welzijn. Daarnaast zijn er zorgen over de nationale veiligheid en de democratie. Verder heeft eerder beleid om online tracking aan banden te leggen niet of nauwelijks geleid tot veranderingen.
Online tracking komt nog steeds veel voor en de technieken om internetgebruikers te volgen nemen toe. Dit alles vindt plaats in een ingewikkeld en ondoorzichtig systeem waarin via uiteenlopende technieken gegevens worden verzameld, geanalyseerd en verhandeld. Het Rathenau Instituut roept op om serieus na te denken over twee alternatieven: het stimuleren van contextueel adverteren en het bevorderen van betaalde online diensten. Voor beide alternatieven is minder persoonlijke data nodig.
Ander verdienmodel
Bij contextueel adverteren worden advertenties getoond op basis van de inhoud van de bezochte webpagina. Betalen voor diensten is offline gebruikelijk, maar wordt online nog weinig gedaan. Het rapport laat zien dat overstappen een ander verdienmodel vereist. Dat is geen eenvoudige opgave, want online tracking is een belangrijke pijler van het gratis internet.
Miljardenindustrie
De handel in data over internetgebruikers is een internationale miljardenindustrie waarmee verschillende bedrijven in een complex advertentie-ecosysteem geld verdienen. “De alternatieven die wij schetsen zijn niet eenvoudig te realiseren en vergen een gezamenlijke Europese inzet”, zegt directeur Eefje Cuppen van het Rathenau Instituut. “Toch is het belangrijk om hier een serieus gesprek over te voeren, want zaken als privacy, veiligheid en de democratie zijn te belangrijk om via een pop-up weg te klikken.”
